ISA SA pinakamatinding sakit ng pamahalaan sa Pilipinas ay ang tinatawag ng mga aktibista at analista bilang “Burokratang Kapitalismo”.
Sa pinakasimpleng kapaliwanagan, ito ay ang pagturing ng tungkulin sa gobyerno bilang isang negosyo—isang pagkakakitaan kung saan ang mga halal at itinalagang opisyal ay ginagamit ang kapangyarihan para sa pansariling yaman at interes.
Madalas nating gamitin ang salitang KORAPSYON upang tukuyin ito, ngunit mas malalim ang ibig sabihin ng burokratang kapitalismo.
Ang korapsyon ay karaniwang tumutukoy sa tiwaling gawain tulad ng suhulan, pandarambong, o paglustay ng pondo ng bayan.
Ang burokratang kapitalismo naman ay isang buong sistema ng pamamahala na inuukit para paboran ang pribadong yaman at dinastiyang pulitikal, imbes na ang interes ng taumbayan.
Ang Mukha ng Burokratang Kapitalismo:
-Graft at kickback. Mga ghost project, sobrang mahal na kontrata, at palusot sa procurement.
-Kronyismo. Pagbibigay ng pribilehiyo at kontrata sa mga kamag-anak, kaalyado, o kasosyo sa negosyo.
-Patronage politics. Pagpapagamit ng pondo ng gobyerno upang bilhin ang suporta at manatili sa pampulitikang kapangyarihan.
-Policy capture. Mga batas at patakaran na nakatuon hindi para sa nakararami, kundi para protektahan ang interes ng iilan.
Hindi bago ang sakit na ito.
Isa Itong Matagal Nang Sakit
Nagsimula pa noong panahon ng mga kolonyalista, kung saan ang iilang makapangyarihan ay sabay na pinuno at may-ari ng mga lupain at negosyo.
Sa ilalim ng diktadurya ni Ferdinand Marcos Sr., lalo itong na-institusyonalisa sa tinawag na “crony capitalism.”
Matapos ang EDSA Revolution, umasa ang taumbayan sa malinis na pamahalaan. Ngunit kaliwa’t kanan pa rin ang eskandalo: fertilizer fund scam, pork barrel scam, overpriced na proyektong imprastruktura.
Hanggang ngayon, usap-usapan pa rin ang confidential at intelligence funds, at mga kontratang may bahid ng katiwalian tulad ng Flood Control Projects.
Ang epekto ay malinaw: pondo para sa paaralan at ospital, ninanakaw. Proyektong pang-flood control, palpak o naiwan sa kalahati. Pondo sa pabahay, nagagamit sa ibang interes.
Ang resulta: lumalalim ang kahirapan at bumabagsak ang tiwala ng mamamayan.
Bakit Itinuturing na “Pangunahing Sakit”
Para sa mga kilusang panlipunan at mga Aktibista, ang burokratang kapitalismo ay isa sa tatlong pangunahing sakit ng lipunang Pilipino—kasama ng pyudalismo at dayuhang dominasyon.
Hindi ito simpleng usapin ng “masamang tao sa pwesto,” kundi isang istrukturang nakaugat sa elitistang pulitika.
Ang burokratang kapitalismo ay higit pa sa simpleng katiwalian. Ito ang mismong paggawa ng negosyo mula sa panunungkulan.
Hangga’t nananatiling negosyo ang pulitika at itinuturing na merkado ang gobyerno, ang mamamayan ang patuloy na magdurusa.
Ngunit may pag-asa. Sa kasaysayan, napatunayan na kaya ng mamamayan—kung nagkakaisa at mapagbantay—na maningil at magpanagot.
Panahon nang bawiin mula sa mga burokratang kapitalista ang pamahalaan, at ibalik ito sa tunay na may-ari: ang sambayanang Pilipino.
Sa kamay ng mamamayan nakasalalay ang lakas na wawasak sa tanikala ng burokrasya’t kapitalismo—at sa sama-samang pagkilos, muling sisilang ang pamahalaang tunay na para sa bayan, hindi para sa bulsa ng iilan.
